اثر سلاح‌های شیمیایی بر سیستم آندوکرین

author

  • دکتر فریدون عزیزی,
Abstract:

اثرات مختلف سلاح‌های حاوی خردل گوگردی بر سیستم‌های تنفسی، خونی، گوارشی و اثرات آن بر پوست، چشم، تغییرات ژنتیکی و سرطان‌زایی قبلاً گزارش شده‌اند، ولی اثرات آن بر سیستم آندوکرین تا 15 سال پیش ناشناخته بود. اگر چه شیمی‌درمانی سرطان‌ها با مواد مشابه در توقف اسپرماتوژنز و ایجاد نارسایی تخمدان مشخص بود، ولی این اثرات در پی مصرف مکرر مجموعه‌ای از چند داروی شیمیایی بروز می‌کند و نمی‌تواند به سلاح‌های شیمیایی تعمیم یابد. در جریان جنگ عراق علیه ایران، مرکز تحقیقات غدد درون‌ریز برای اولین بار در جهان تحقیقات وسیعی برای شناخت اثرات سلاح‌های شیمیایی انجام داد. در هفته اول پس از مصدومیت شیمیایی، غلظت سرمی هورمون‌های تیروئید کاهش یافته و T3 معکوس افزایش می‌یابد. T4و FT4I سه هفته بعد از حادثه افزایش می‌یابد، ولی T3 و FT3I تا هفته پنجم هنوز کاهش قابل توجهی دارد. غلظت TSH تغییر مهمی نشان نمی‌دهد. این تغییرات در رزمندگان با گازهای عصبی دیده نشد. تغییرات در هورمون‌های تیروئید شبیه سوختگی‌های شدید است و به علت کاهش فعالیت محور هیپوفیز ـ تیروئید و نیز کاهش تبدیل T4 به T3 در سلول‌های محیطی است. غلظت کورتیزول و ACTH سرم در هفته اول پس از مصدومیت افزایش می‌یابد. ACTH تا هفته پنجم همچنان افزایش می‌یابد، ولی کورتیزول بتدریج کاهش پیدا نموده و در هفته پنجم کاهش چشمگیری نشان می‌دهد. لذا در ابتدای مصدومیت، استرس شدید سبب افزایش کورتیزول و ACTH می‌شود، ولی در هفته‌های 3 تا 5 پس از تماس، خردل گوگردی اثرات مستقیم بر غده فوق کلیه دارد. در هفته‌های اول غلظت تستوسترون تام و آزاد و دی‌هیدرواپی‌آندروسترون به مقدار زیاد کاهش می‌یابد. سطح سرمی FSH و LH طبیعی است، ولی پاسخ آنها به GnRH ناکافی است. در سومین هفته LH و در پنجمین هفته FSH و پرولاکتین افزایش می‌یابد. غلظت این هورمون‌ها 12 هفته پس از مصدومیت طبیعی است. میزان اسپرم در سال‌های پس از صدمه کاهش عمده‌ای را در بسیاری از مصدومین شیمیایی با خردل داشت و تکه‌برداری از بیضه توقف کامل یا نسبی اسپرماتوژنز را نشان داد. در مجموع اثرات سلاح‌های شیمیایی حاوی خردل گوگردی در هفته‌های اول به علت استرس شدید شبیه سوختگی است و از طرف دیگر اثرات مستقیم بر توقف تکثیر DNA در هسته سلول‌ها دارد که اثرات مخرب آن در اسپرماتوژنز ممکن است برای سال‌ها باقی بماند. پیگیری فعالیت هورمونی مصدومین شیمیایی در سال‌های پس از مصدومیت بویژه کار عملی بیضه‌ها و اسپرماتوژنز توصیه می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثر سلاح های شیمیایی بر سیستم آندوکرین

اثرات مختلف سلاح های حاوی خردل گوگردی بر سیستم های تنفسی، خونی، گوارشی و اثرات آن بر پوست، چشم، تغییرات ژنتیکی و سرطان زایی قبلاً گزارش شده اند، ولی اثرات آن بر سیستم آندوکرین تا 15 سال پیش ناشناخته بود. اگر چه شیمی درمانی سرطان ها با مواد مشابه در توقف اسپرماتوژنز و ایجاد نارسایی تخمدان مشخص بود، ولی این اثرات در پی مصرف مکرر مجموعه ای از چند داروی شیمیایی بروز می کند و نمی تواند به سلاح های شی...

full text

تأملی بر احقاق حقوق قربانیان سلاحهای شیمیایی در پرتو صلاحیت مدنی جهانی: با تأکید بر قربانیان ایرانی کاربرد سلاحهای شیمیایی جنگ عراق علیه ایران

نقض مقررات حقوق بینالمللِ مربوط به حمایت از فرد انسانی، چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ، میتواند منجر به جنایت بینالمللی شود. رسیدگی به این جنایات، ازجمله میتواند از رهگذر اعمال صلاحیت جهانی کیفری عینیت یابد. در این نوشتار، این پرسش قابل طرح است که آیا حقوق بینالملل به کشورها اجازه میدهد تا صلاحیت مدنی فراسرزمینی خود را نیز اجرا کنند؟ در این پژوهش، نگارنده به بررسی این مسئله پرداخته است که از من...

full text

مرورزمان دعاوی قربانیان کاربرد سلاحهای شیمیایی جنگ عراق با ایران

مرورزمان مانعی در راه اقامه دعاوی اعم از کیفری و حقوقی است. بسته به این‌که مرورزمان در چه نوع دعاوی مطرح شود، ماهیت و اهداف و آثار و قواعد حاکم بر آن متفاوت خواهد بود. در رابطه با استفاده از سلاح‌های شیمیایی و نقض قواعد حاکم بر ممنوعیت استفاده از آن‌ها، مسأله مرورزمان در هردو دسته دعاوی حقوقی و کیفری قابل طرح است. با توجه به گذشت مدت زمان مدیدی از اتمام جنگ ایران و عراق، امکان استناد به مرورزما...

full text

جنگ ایران و عراق، کاربرد سلاحهای شیمیایی

استفاده از گازهای سمی و شیمیایی در جنگ ایران و عراق از نظر تنوع و پیچیدگی عناصر شیمیایی مورد استفاده، رکورد جدیدی را در جنگ‏ها به ثبت رساند که بعید به نظر می‏رسد تا سال‏های سال شکسته شود. با وجود این، در حالی که حدود پانزده سال از پایان این جنگ می‏گذرد، ابعاد مختلف این موضوع، به ویژه بعد حقوقی آن که می‏تواند در آشکار کردن مظلومیت مردم ایران در طول جنگ و استیفای حقوق آنان از عاملان تجهیز عراق به...

full text

کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ ایران و عراق

چکیده: حملات گستردهِ شیمیایی عراق علیه نیروهای ایران در زمستان سال 1363 در منطقهِ عملیاتی بدر، سبب شد تا جمهوری اسلامی ایران طی درخواستی از دبیرکل سازمان ملل، اعزام یک هیئت کارشناسی را درخواست کند.(1)در پاسخ به درخواست ایران، دبیرکل به ابتکار خود و پس از مشورت با اعضای شورای امنیت، طرح 8 ماده ای را تهیه و در بازدیدی که در ماه آوریل سال 1985 (فروردین ماه سال 1364) از تهران و بغداد داشت، به دو کشور...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 3

pages  211- 222

publication date 2001-09

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023